Damar Anevrizmaları (Karın, Bacak Damarları vb.)

Anevrizma, atardamarın ya da kalbin çeperinin bir bölgesinin elastikiyetini yitirerek baloncuklaşmasına verilen isimdir. Yüksek kan basıncı sonucu, damar duvar yapısı zayıflamış olan arter ya da kalp duvarı dışarı gerçek genişleme yapar ve dışarıdan bakılınca baloncuk halinde görülür. Bu baloncuklaşan doku basınçtan ötürü çok fazla gerilirse, anevrizma kesesi yırtılır ve hayatı tehdit eden kanamalar meydana gelir.

Kalp anevrizmaları çoğunlukla kalp krizi sonrasında oluşur. Ekseriyetle kan basıncının en yüksek ve kalp krizinin en sık olduğu sol ventrikülde görülür. Kalbin rastgele bir bölgesinde kalp krizi geliştiğinde bu bölgedeki kas dokusu canlılığını yitirir. Canlılığını yitiren bölgede vakitle kas dokusu incelir ve zayıflayarak yerini kasılma özelliği olmayan fibröz dokuya (skar-iyileşme dokusu) bırakır. Bu bölgede de vakitle basınca bağlı olarak anevrizma gelişebilir. Bu bölgenin kasılma özelliği olmadığı için anevrizma gelişen bölgenin büyüklüğüne nazaran kalp yetmezliği gelişebilir. Ritim bozukluğu gelişmesi mümkün bir öteki sorundur. Anevrizmanın iç yüzeyi olağan kalp dokusu özelliğini kaybettiği için kan pıhtısı oluşumuna yer hazırlar. Bu nedenle anevrizma kesesi içinde pıhtı olabilir ve bu pıhtıdan modüller koparak çeşitli atardamarları (beyin, kol, bacak, ayak gibi) tıkayabilir.

Atardamarlarda anevrizma rastgele bir bölgede gelişebilir. En sık olarak görülen yer ise ana atardamarımız olan aortadır. Bu anevrizmalara aortik anevrizmalar ismi verilir. Aortanın farklı segmentlerine nazaran farklı bulgular verebilir. Aortanın göğüsteki bölgesinde gelişen anevrizmalara genel olarak torasik aort anevrizmaları (TAA), karın bölgesinde seyreden aortanın anevrizmasına ise abdominal aort anevrizması (AAA) ismi verilir. Bu anevrizmalar çoklukla böbrek atardamarlarından daha aşağıdaki aort bölgesinde gelişir.

Serebral anevrizmalar ise beyni besleyen arterlerin anevrizmasıdır. Bu anevrizmaların yırtılması beyin kanaması, inme ve vefata neden olabilir.

Damar duvarını oluşturan dokular, doğumsal hastalıklar (Marfan hastalığı, Ehler Danlos sendromu gibi), enfeksiyon, uzun müddetli denetimsiz hipertansiyon, sigara içimi ve ateroskleroz anevrizma gelişimine taban hazırlayan en önemli faktörlerdir. Birçok hastada anevrizma, hipertansiyon ve ateroskleroz üzere kardiyovasküler hastalıklarla beraberdir. Anevrizma kesesi içerisinde de damar iç yüzeyi olağan damar dokusu özelliğini kaybettiği için pıhtı oluşur. Bu pıhtıdan modüller koparak hayati organları ve bacaklarımızı, kollarımızı besleyen arterleri tıkayabilir.

Belirtiler

Anevrizmanın tipine, lokalizasyonuna ve büyüklüğüne nazaran görülen belirtiler farklılık gösterebilir. Belirtiler genelde anevrizma kesesinin komşuluğundaki organlara, sona ve öteki damarlara yaptığı bası ile ortaya çıkar.

Lokalizasyonlarına Nazaran Anevrizma Türleri

Aortanın Bölümleri

Asendan aorta, aort damarının kalpten çıkım yerinden arkus ismi verilen kısmına kadar olan kısmını tabir eder. Bu kısım, aortanın kalpten çıktığı yerdeki aort kapağını da içerir. Arkus aorta ise beyefendisine ve kollara giden 3 başka damarı verdikten sonra göğüs boşluğunda, sırttan aşağı hakikat seyreder. Göğüs boşluğu ile karın boşluğunu birbirinden ayıran diyaframa kadar olan kısmına torakal aorta ismi verilir. Diyaframdan itibaren karın boşluğuna girerek abdominal aortaadını alır. Abdominal aortadan karın iç organlarını besleyen kollar çıkar. Abdominal aorta yaklaşık olarak göbek düzeyinde ikiye ayrılarak pelvis (alt karın) bölgesini ve her iki bacağı besleyen kolları vererek sonlanır. Bu farklı bölgelerin her birisinde, birkaçında yada tümünde birden anevrizma gelişebilir. Anevrizmalar içerdikleri aort bölgesine nazaran isimlendirilirler.

Asendan (Çıkan) Aort Anevrizması

Bu cins anevrizmalar ekseriyetle aort kapak yetmezliği için yapılan tetkiklerde ortaya çıkar. Anevrizma arkus aortaya kadar yayılım gösterebilir, hatta tüm arkusu da içine alabilir. Genel belirtiler ses kısıklığı, kuru öksürük, göğüs ağrısı ve nefes darlığıdır. Anevrizma aşikâr bir büyüklüğe ulaştığında, bizatihi ani yırtılmaları engellemek için müdahalede bulunmak kaidedir. Günümüzde en sık uygulanan sistem anevrizma kesesinin büsbütün çıkarılarak sağlam bölgeye yapay greft (genellikle dacron greft) dikilmesidir.

Cerrahi Tedavi

Asendan aort anevrizmalarının cerrahi tedavisi anevrizmanın yaygınlığına nazaran farklı stratejiler içerir. Şayet aort kapağında yetmezlik mevcut ise, kapağı da değiştirmek yada tamir etmek gerekir. Anevrizma arkus aortaya kadar yayılıyorsa bu kısmıda greft ile değiştirip beyefendisine ve kollara giden damarları bu grefte anastomoz etmek gerekir. Bu süreç sırasında kalp akciğer makinesi yardımı ile, hasta ekseriyetle 18 °C ye kadar soğutularak muhakkak bir mühlet hastanın tüm kan sirkülasyonu durdurulur. Cerrahi sonrasında en az 2 gün ağır bakımda kalınır. Bu periyot içerisinde tüm hayati fonksiyonlarınızın büsbütün yerine gelmesi beklenir. Bu mühlet ameliyat sonrası seyrinize nazaran değişebilir. Daha sonra servisteki odanıza alınarak ortalama bir hafta sonra istirahatınıza devam etmek üzere gerekli tekliflerle konutunuza gönderilirsiniz.

Torakal (Desendan/İnen) Aort Anevrizması

Sol kolu besleyen damarı (sol subklaviyan arter) verdikten sonra aorta göğüs boşluğunda aşağıya gerçek seyreder. Bu kısmı içine alan anevrizmalara torakal aort anevrizmaları ismi verilir. Hastaların en sık şikayeti sırt ağrısıdır. Ağrı, sol omuzda, göğüste yada her iki kürek kemiği (skapula) ortasında hissedilebilir. Hastaların çoklukla denetimsiz hipertansiyonu mevcuttur. Anevrizma büyüklüğü belirli bir çapa ulaştığında ani yırtılmaları ve kanamaları önlemek için kesinlikle müdahale edilmelidir.

Cerrahi Tedavi

Torakal aort anevrizmalarının cerrahi tedavisi de anevrizmanın yaygınlığına nazaran farklı stratejiler içerir. Bazen kalp akciğer makinesini de kullanmak gerekebilir. Bu durumda çoklukla kalbi durdurmadan, kalbin gerilimini azaltmak ve karın içindeki hayati organları kanlandırmak için bu sistemden faydalanılır. Anevrizma kesesi büsbütün çıkarılarak sağlam bölgeye yapay greft (genellikle dacron greft) dikilir. Çıkarılan bölge içerisinde omuriliği besleyen ana damarlar ve karın içi organları besleyen damarlar mevcut ise, bu damarlar da tekrar grefte dikilir. Aortanın bu bölgesi omuriliği de beslediği için bu tıp ameliyatlarda en korkulan komplikasyon ameliyat sonrasında kısmi felç görülmesidir. Bu nedenle ameliyat sonrasındaki ağır bakım süreci de çok kıymetlidir. Cerrahi sonrasında en az 2 gün ağır bakımda kalınır. Bu devir içerisinde tüm hayati fonksiyonlarınızın büsbütün yerine gelmesi beklenir. Bu mühlet ameliyat sonrası seyrinize, gelişmesi olası komplikasyonlara nazaran değişebilir. Daha sonra servisteki odanıza alınarak ortalama bir hafta sonra, istirahatınıza devam etmek üzere gerekli tekliflerle konutunuza gönderilirsiniz.

Abdominal Aort Anevrizması (AAA)

Karın içerisinde seyreden aortanın anevrizmatik genişlemesidir. Çoklukla her iki böbreği besleyen renal arterlerin çıkımından sonra görülür. Ender olarak böbrek arterlerini ve karın içi organları besleyen arterleri de içine alır. Anevrizmanın etrafındaki omurgaya ve etraf dokulara yaptığı bası sonucu oluşan sırt ağrısı en sık görülen şikayetlerden birisidir. Zayıf hastaların karnında nabızla birlikte pulsasyon (kalp atımının hissedilmesi) gösteren kitle en tipik bulgusudur. Anevrizma büyüklüğü belirli bir çapa ulaştığında ani yırtılmaları önlemek için kesinlikle müdahale edilmelidir.

Cerrahi Tedavi

Anevrizma kesesinin büsbütün çıkarılarak sağlam bölgeye yapay greft (genellikle dacron greft) dikilir. Anevrizma pelvik (alt karın)organları ve her iki bacağı besleyen iliak arterleri de içine alıyorsa pantolon greft olarak isimlendirilen bacaklı greftlerle tamir yapılır. Bu durumda greftin bacaklarının uçları kasık bölgelerinde bulunan femoral arterlere dikilir. Cerrahi sonrasında 1 gün ağır bakımda kalınır. Rastgele bir sorununuz yoksa servisteki odanıza alınarak ortalama 5-7 gün içinde, istirahatınıza devam etmek üzere gerekli tekliflerle meskeninize gönderilirsiniz.

Kaynak: https://www.doktortakvimi.com/blog/damar-anevrizmalari-karin-bacak-damarlari-vb