Dijital ebeveynlik nedir? Dijital ebeveynliğin rolleri nedir?
Tüm insanların pandemi sonrası dijital hayata geçişin daha mecburî olmasıyla birlikte, sağlıklı ekran, dijital eserlerin kullanımı, kullanım müddeti ve içerik denetimleri üzere mevzular gündeme oturdu. Çocuklara fizikî ve zihinsel sonların varlığı üzere tıpkı formda dijital dünya üzerinde de hudutların olması gerekmektedir. Dijital ebeveynlik nedir? Dijital ebeveynliğin rolleri nedir? Dijital ebeveynlik neye emsal?
Teknolojinin, sıradan hayatın vazgeçilmez bir modülü haline gelmesiyle birlikte, bir hududunun olmaması ve uygunsuz içerikleri de bünyesinde bulundurması ebeveynlerin çocukları için endişelendiği mevzuların başında yer alıyor. Bir taraftan günümüz dijital çağ çocuklarının bir çok şey hakkında fikir sahibi olduğu görülmektedir. Bu halde yararlı olarak teknolojiyi kullanabilmek ismine çıkmış bir kavram olan dijital ebeveynliğe birlikte bakalım…
DİJİTAL EBEVEYNLİK NEDİR?
Çocuğa verilen dijital ortamda her türlü yarar sağlayacak içeriklere erişimi için imkan sağlarken, internetin berbat ve olumsuz etkileyebilecek içeriklerinden çocukları koruyan anne ve babaları anlatmaktadır. Bir ebeveynin çocuğunun izlediği, paylaştığı, girdiği sitelerde neler yaptığını biliyor olması gerekmektedir. Dijital ebeveynlik, internette kimin çocuk olup kimin olmadığının ayıklanamamasıyla birlikte daima denetim ve müdafaa içgüdüsünün olması durumunu kapsamaktadır. Çocuğun karşılaştığı içerik ve reklamlar dahil olmak üzere bilmek, oyun arkadaşları ve başına gelebilecek rastgele bir aksiliğe karşı önlem almak gerekmektedir.
DİJİTAL EBEVEYNLİĞİN ROLLERİ NELERDİR?
Çocukları dijital ortamlardan kısıtlamanın kâfi ya da yanlışsız bir yol olmadığını savunan uzmanlar, bu hususta şuurlu bir dijital ebeveynde olması gereken özellikleri sıralamıştır. İnternet ve sanal dünyadan en güzel biçimde yararlanabilmesi ve bir taraftan da beklenen risklere karşı dijital ebeveynlerin çocuklarını müdafaası gerektiğini açıklanırken, dijital ebeveynlerin bu durumda taşıması gereken rolleri ise 5 hususta sıralanmıştır.
1- OKURYAZARLIK
Dijitalleşen dünyanın yaygınlaşmasıyla birlikte, her kavramın dijitalleşmiş olanı da karşımıza çıkmaktadır. Bu kavramlardan biri de “dijital okuryazarlık, teknoloji okuryazarlığı”dır. Dijital okuryazarlıkla bahsedilen durum ise, teknolojiyi ve sanal dünyayı kullanabilmek yetisi ve marifeti, zımnilik siyasetlerinin bilgisine sahip olma durumudur. Türkiye’de dijitalleşme süreci çok eskilere dayanmadığı için ebeveynlerle çocuklar ortasında derin farklar olabilmektedir. Yapılan bir araştırmaya nazaran ise Türkiye’de çocukların %78’i ebeveynlerinden daha düzgün dijitalleşmeyi bildiği ortaya çıkmıştır. Dijital dünya hakkında yeteri kadar bilgi sahibi olmayan ebeveynler, çocuğun dijital dünyada ne yaptığına ait de rastgele bir fikre sahip olamamaktadır.
2- FARKINDALIK
Dijital ebeveyn ayrıyeten internette olumsuz ve olumlu içeriklerin ne olduğunu bilmektedir. Çeşitli risk faktörlerinin farkına vardıkları için, dijital ebeveynliğin en kıymetli hususları ortasında yer almaktadır. Farkındalıkla evvelce durumların kestirebilen ebeveyn, denetim uygulamalarıyla da, her durumdan haberdar olabilmektedir.
3- KONTROL
Farkındalığı yüksek olan dijital ebeveynler, çocuklarının internet ve sanal dünyada geçirdikleri mühlet ve içerik bazında denetim etmek isteyecektir. Çocuğunu internet üzere uçsuz bucak bir alanda tek başına bırakmayan dijital ebeveyn, ziyanlı içeriklere mani olabilir ve bunu mantıklı bir formda açıklayabilir. Çeşitli denetim uygulamaları ve filtreleme uygulamaları kullanır. Bununla birlikte çocuğuyla birlikte internette vakit geçirirken, başında bekliyormuş üzere değil, bir arada vakit geçirmeyi seviyormuş algısıyla hareket eder.
4- ETİK
Hak sahiplerini, yayın haklarını, kişi onuruna ve özel hayatına müdahale etmemeyi öğrenene dijital ebeveyn birebir biçimde etik kuralları çocuğuna da işleyecektir.
5- YENİLİKÇİLİK
Dijital ebeveynler birebir şey üzerinde sabit kalmaz ve güncellemeler, yenilikleri epeyce etkin olarak takip etmektedirler. Bu yeniliklerin olumlu ve olumsuz taraflarının tahlillerini çıkararak çocuğuna en uygun olan sanal ortamı sağlamaya çalışmaktadır.
Kaynak: https://www.yasemin.com/annecocuk/haber/2990299-dijital-ebeveynlik-nedir-dijital-ebeveynligin-rolleri-nedir
