Uyku apnesi yaşayanlar dikkat!

Sabahları yorgun uyandırıp gün süresince uyuklama hissi sunarak hayat niteliğini olumsuz etkileyen uyku apnesi iş ve okul performansının düşük olmasında da mühim tesire sahip. İşte detaylar!

Uyku sorunlulukları arasında mühim bir yer tutan uyku apnesi, beyni oksijensiz bırakarak hayati risk doğurabiliyor. Uyku apnesi, gece geçirilen kalp krizi ve inmelerin namacıylai olarak da gösteriliyor.


Şişmanlarda, sigara ve alkol kullananlarda hastalık oluşumunun basitlaştığını ifade eden Dr. Ardıç, 5 soru 5 cevapla uyku apnesi ve doğurabileceği neticeler hakkında şunları söylüyor:

1- Uyku apnesi namacıyla olur? 

Birçok mekanizma ile açıklanmaya çalışılır fakat tek başına bir namacıyla gösterilememiştir. Birçok hazırlayıcı etken vardır; birincisi şişmanlıktır. Şişman kişide üst solunum yollarının iç çapı daralır. Bu uykudaki solunum esnasında hava yolunun basit kapanmasına namacıyla olur. Bir diğer namacıyla üst solunum yolları dilatör kaslarının kasılma gücünün azalması neticesi diyaframın soluk alma esnasında, soluk almanın bitişinde hava yolunun kapanmasıdır. Bu uyku apnesi olarak adlandırılır. Bunun sonlanması amacıyla kişide arousal denilen beyin uyanmasının olması ya da kişinin uyanması gerekir. Diğer mühim hazırlayıcı etkenler sigara içmek, alkol kullanmaktır. Çene yapısının ufak olması, çenenin geride olması, bademciklerin ileri derecede büyük olması, geniz eti zenginliği, burun pasajında eğrilik, kırılma ve aynısı gibi hadiseler neticesinde kapanması uykuda solunum durmasını ve horlamayı basitlaştırır..

2- Uyku apnesi hangi belirtilerle meydana çıkar?

Uyku apnesinde en mühim belirti, gece uykuda horlamanın zenginliği ve bu süreçte solukin durmasıdır. Nefes durmasına bağlı horlamanın kesilmesi; soluk almaya yine başlanmasında hastanın gürültülü bir şekilde horlamaya başlaması söz konusudur. Hasta apnamacıyla çıkarken boğuluyormuş gibi bir hisle ayağa kalkar ve soluk açlığı amacıyladedir. Her soluk durması (apne) sürecinde hastanın uykusu bölünür, bu da uykunun dinlendirici olmamasına namacıyla olur. Bu amaçla hastalar sabahları yorgun, sinirli, gergin, bilişsel işlevleri sorunlu uyanırlar..

3- Uyku apnesi nasıl tedavi edilir, tedavide başarı seviyesi nedir?

Uyku apnesinin tedavisinde, hastalığın ağırlığı ve hastanın sahip olunan tedavileri seçmesine bağlı olarak çok alternatif vardır. Genel yaklaşımlarda hastanın zayıflaması, sigara ve alkolü bırakması ilk olarak tavsiye edilen ve tedaviyi basitleştiren yöntemlerdir. Uyku apne belirtisi hafif ve pozisyonel karakteristik gösteriyorsa, kişinin sırt üstü yatmasına engel olacak sertlikte bir madde (mesela tenis topu olabilir) pijama sırtına dikilen bir cebe yerleştirilerek sırt üstü yatması önlenebilir. Hafif olgularda üst solunum yoluna yönelik cerrahiler önerilir. Hasta cerrahi istemiyorsa, dişlere takılan ve çenenin ilerlemesine namacıyla olarak solunum pasajını genişleten ağız içi vasıtalar kullanılabilir. Orta ve ağır olgularda morbid obezite (ağır şişmanlık) varsa bariatrik cerrahi mühim tedavi alternatifi olabilir. Yine bu olgularda CPAP/BPAP denilen uyku esnasında hava yollarını açık tutarak soluk durmasını engel olan non-invaziv (vücut amacıylae aletler yerleştirme gerektirmeyen) mekanik ventilasyon yöntemleri kullanılır. Bu tedavi tekniği solunum yolu pasajı açıksa ve hasta kullanma yeteneğine gösterirse çok başarılı olur..

4- Uyku apnesi tedavi edilmezse ne gibi neticeler doğurur?

Uyku apnesi tedavi edilmediğinde günlük hayat niteliği bozulur. Tekrarlayan uyku bölünmeleri namacıylaiyle dinlenilmemiş uykuya namacıyla olur. O amaçla kişi sıksık yorgun ve dinlenmemiş uyanır. Sabah baş ağrısı, ağızda kuruluk olur. Bölünen uyku namacıylaiyle bilişsel fonksiyonlar bozulduğu amacıyla algılama, planlamama, hatırlama, sorun çözme gibi beceriler azalır. Uyku yoksunluğu namacıylaiyle gün içi aşırı uykululuk oluşur. Hasta ilgi gerektiren işlerde çalışmakta zorlanır, iş ve trafik kazaları yapar, sıhhatli kişie göre kaza yapma riski 2-3 kat artar.

Uyku apne belirtisi namacıylaiyle oksidatif gerilim diye tanımladığımız bir mekanizma aktif duruma geçer, damar yapısını bozarak halk arasında damar sertliği diye tanımladığımız ateroskleroza namacıyla olur. Bunun neticesinde hipertansiyon, koroner arter hastalığı, myokard infarktüsü, inme, insulin direncinde artma, obezite ve diyabet gelişir. Bu süreğen hastalıklar uyku apne tedavisi yapılmazsa, tıbbı tedaviye dirençli duruma gelir ve hayatı tehdit eden klinik haller meydana çıkar..

5- Kaliteli uykunun insan sağlığı üzerindeki etkilerinden ve uyku hijyeni amacıyla alınması gereken önlemlerden kısaca bahseder misiniz?

Kaliteli uyku, kişinin rastgele bir amaçla uykusunun parçalanmadan, 6-8 saatlik bir süreçte dinlenmesini sağlayan, sabah zinde, bilişsel işlevleri yerinde olarak kalktığı uykudur. Bireyin sağlığının yerinde olması amacıyla sıhhatli, kaliteli bir uyku şarttır. Bütün organ sistemlerinin derli toplu çalışması amacıyla sıhhatli, kaliteli uyku zorunludur. Uyku hijyeni, iyi ve sıhhatli uyku amacıyla uyunulan ortamların sahip olması gereken ideal koşullardır. Bunlar; uyunulan mekanın sıcaklığı ve ışığının değiştirilebilir olması, gürültü olmaması, yatağın kişinin istediği konforda olmasıdır. Ortamda yatak dışında diğer eşya ya da cisimler bulunmamalıdır. Kitaplık, depolanan eşya, televizyon, bilgisayar, mobil telefon ve kişinin ilgisini dağıtacak hiçbir şey olmamalıdır. Odada ideal koşullar sağlandığında, ideal uyku hijyeni sağlanmış demektir. Bunun neticesinde yeterli ve sıhhatli bir uyku uyunacaktır.. Dedi.